Een standaarddeviatie is een maat voor de spreiding van gegevens rondom het gemiddelde. Het geeft aan hoe ver individuele waarden gemiddeld afwijken van het gemiddelde. Bij intelligentieonderzoek worden standaarddeviaties gebruikt om IQ-scores en cognitieve testresultaten te interpreteren en te vergelijken. IQ-tests hebben meestal een gemiddelde van 100 en een standaarddeviatie van 15, waardoor duidelijk wordt of iemand ondergemiddeld, gemiddeld of bovengemiddeld presteert. Standaarddeviaties maken het ook mogelijk om scores van verschillende leerlingen of groepen statistisch te vergelijken en patronen in cognitieve prestaties te analyseren. Ze helpen bij het identificeren van uitzonderlijke prestaties, zoals hoogbegaafdheid (IQ ≥ 130) of zwakbegaafdheid (IQ ≤ 70).