Ook in het schooljaar 2024-2025 organiseert het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid elke maand een webinar. Op 17 oktober 2024 gaven Manon Hulsbeek & Ellis Bronkhorst een webinar over Differentiatie in de regulier groep.
Op 17 september 2024 organiseerde het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid een webinar over dubbel bijzondere leerlingen.
Bij sommige leerlingen met kenmerken van (hoog)begaafdheid gaat het leren of ontwikkelen, ‘ondanks’ hun uitzonderlijk hoge cognitieve capaciteiten, niet altijd vanzelf. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn (zie bijvoorbeeld de brochure over Onderpresteren). Soms is er echter meer aan de hand. Er kan namelijk naast de hoge cognitieve capaciteit sprake zijn van kenmerken van een leer-, ontwikkelings- en/of gedragsprobleem. In de Nederlandstalige literatuur worden leerlingen bij wie er sprake is van deze combinatie van hoge cognitieve capaciteiten en bijkomende problemen vaak ‘dubbel bijzonder’ genoemd. In de Engelstalige wetenschappelijke literatuur wordt hiervoor de term ‘twice-exceptional’ gebruikt.
De groep leerlingen die dubbel bijzonder genoemd worden is zeer divers. Er bestaat dus niet zoiets als ‘De’ dubbel bijzondere leerling en bij gevolg bestaat er ook niet zoiets als ‘De’ beste interventie. In dit webinar gaat Mariëlle Wittelings in op de theorie over dubbel bijzondere leerlingen. In het tweede deel van het webinar gaat een panel van drie educatieve professionals met elkaar in gesprek over de praktijk van het onderwijs aan dubbel bijzondere leerlingen.
Mariëlle Wittelings is promovendus binnen het Behavioural Science Institute (BSI) van de Radboud Universiteit. In haar onderzoek, begeleid door Prof. dr. Lianne Hoogeveen en Prof. dr. Evelyn Kroesbergen, richt zij zich op de identificatie en (speciale) onderwijsbehoeften van getalenteerde en dubbel bijzondere leerlingen. Marielle is met name geïnteresseerd in het herkennen van individuele verschillen binnen en tussen leerlingen en benaderingen die uitgaan van individuele sterktes en behoefte.
In de multimediale brochures van het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid belichten we telkens een ander thema. Het centrale thema van deze multimediale brochure is ‘Dubbel bijzondere leerlingen’.
Dubbel bijzondere leerlingen zijn de afgelopen tien jaar in toenemende mate in de belangstelling komen te staan. Het zijn kinderen wier gedrag niet altijd eenvoudig te verstaan is. Dat we het gedrag van deze leerlingen soms moeilijk kunnen verstaan komt niet doordat deze leerlingen moeilijk zijn. Onze moeite om hen goed te verstaan heeft als oorzaak dat we zelf vaak nog zoekend zijn naar informatie over de achtergronden van dit gedrag en de kansen om passende interventies te ontwikkelen. Onze eigen handelingsverlegenheid zegt dus minstens even veel over de uitdaging om voor deze leerlingen tot passend onderwijs te komen als de kenmerken van de leerling voor wie we dat passende onderwijs willen vormgeven.
De auteurs van de brochuretekst (Marielle Wittelings, Mare van Hooijdonk, Marjolijn van Weerdenburg, Anouke Bakx en Lianne Hoogeveen) maken duidelijk dat deze dubbel bijzondere leerlingen niet altijd eenvoudig te herkennen zijn en drukken de lezer daarom op het hart voorzichtig te zijn met een (te snel) oordeel of label. Evelien Okkinga geeft tips over hoogbegaafde leerlingen met ADHD, ASS, dyslexie en dyscalculie. We sluiten de brochure af met twee interviews. Specialist Charlotte Boon vertelt over hoe lastig het is om dubbel bijzonder leerlingen te herkennen en specialist Karin Bikker over goed kijken en denken in oplossingen.
Deze multimediale brochure bevat weer vele interessante video’s. Martin van Rooij interviewde Margriet Smit (gespecialiseerd in psychodiagnostiek), Marijke van der Pal (moeder van twee hoogbegaafde dochters), Patricia Versnel (begeleider onderwijs bij een samenwerkingsverband), Ron Gram (school- en leerlingbegeleider) en Tamara Catsburg (HB-coördinator en begeleider) over verschillende invalshoeken van het thema dubbel bijzondere leerlingen. De deepdives zijn deze keer gemaakt door Annemieke Weterings-Helmons. Ze gaat in op twee thema’s: het ontwikkelen van maatwerkinterventies en het risico van misdiagnoses als er in een eerder stadium van interventies misdidactiek heeft plaatsgevonden.
Deze brochure is een samenvoeging van de twee brochures over dubbel bijzondere leerlingen van het voorjaar van 2023, aangevuld met korte videoclips, deepdives en interviews. We hopen met deze hernieuwde uitgave het denken en werken met dubbel bijzondere leerlingen weer een volgende impuls te kunnen geven.
De multimediale brochures van het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid kun je zowel printen als online lezen.
Wanneer je een print maakt van de brochure, kun je de video’s bekijken door met je mobiele telefoon of tablet de QR-code van de video te scannen. Je vindt alle video’s ook online in onze Kennisbank. Wanneer je kiest voor online lezen en video’s bekijken vind je alle informatie (artikel, tips en video’s) bij elkaar in de multimediale brochure.
Tamara Catsburg (HB-coördinator en begeleider) over de ecologie van de leerling. Wat is het? Hoe zit dat op school? En wat is de invloed op de ontwikkeling van de leerling?
Tamara Catsburg (HB-coördinator en begeleider) over interventies die goed werken bij dubbel bijzondere leerlingen: het ondersteunen van talenten, compenseren en dispenseren en het samenwerken met de leerling.
Tamara Catsburg (HB-coördinator en begeleider) vertelt over haar drijfveren om zich in te zetten voor hoogbegaafde leerlingen.
Tamara Catsburg (HB-coördinator en begeleider) over educatief partnerschap: wat is dat? Waarom heb je het nodig? En wat kun je doen?
Tamara Catsburg (HB-coördinator en begeleider) over de veelheid aan kenmerken en dat elk kind anders is. Is er een discrepantie? Is er een leerprobleem of stoornis? Welk onderzoek is nodig? In hoeverre kan intelligentie compenseren?
In haar praktijk voor psychodiagnostiek ziet Margriet Smit dat kinderen tot groep 3 nog goed meekomen, maar het daarna complex wordt.
Marijke van der Pal (moeder van twee hoogbegaafde dochters) geeft tips voor leerkrachten en scholen vanuit haar ervaringen als ouder.