Wat verstaan we onder… formatief begeleiden?

Formatief begeleiden is begeleidingsvorm waarbij het leerproces van de leerling centraal staat en het hoofddoel is om leren te verbeteren. In plaats van alleen cijfers te geven, biedt de begeleider regelmatig feedback over wat goed gaat en waar nog ontwikkeling mogelijk is. Door de voortgang, sterke punten en uitdagingen van de leerling te volgen, kunnen zowel leerling als leraar samen het leerproces bijsturen. Deze aanpak stimuleert actieve betrokkenheid, reflectie en zelfverbetering. Formatief begeleiden richt zich op groei en ontwikkeling, waardoor leerlingen hun kennis en vaardigheden stap voor stap effectiever kunnen ontwikkelen.

Wat verstaan we onder… feedback, feedforward en feed up?

Feedback, feedforward en feedup zijn manieren om informatie te geven, elk met een ander doel en focus. Feedback kijkt terug op het verleden en geeft inzicht in wat iemand goed heeft gedaan en wat beter kan, gericht op eerdere acties of prestaties. Feedforward richt zich juist op de toekomst en biedt concrete suggesties en adviezen voor hoe iemand in volgende situaties effectiever kan handelen, zonder te blijven hangen in fouten. Feedup gaat over het uiteindelijke doel of de richting, en helpt iemand te begrijpen waar hij of zij naartoe werkt. Samen ondersteunen ze leren, ontwikkeling en groei op een gestructureerde manier.

Wat verstaan we onder… extracurriculaire prestaties?

Extracurriculaire prestaties zijn activiteiten en prestaties van leerlingen of studenten die plaatsvinden buiten het reguliere school- of studieprogramma. Ze omvatten bijvoorbeeld sport, kunst, maatschappelijke projecten, vrijwilligerswerk of deelname aan competities en bijzondere projecten. Hoewel ze niet verplicht zijn voor het behalen van een diploma, dragen deze activiteiten bij aan de brede ontwikkeling van een leerling door het ontwikkelen van sociale, creatieve en organisatorische vaardigheden. Extracurriculaire prestaties worden vaak gewaardeerd bij toelating tot honoursprogramma’s, beurzen of vervolgstudies omdat ze inzet, talent en initiatief laten zien. Ze vormen een waardevolle aanvulling op het formele curriculum en stimuleren persoonlijke groei en competentieontwikkeling.

Wat verstaan we onder… externe motivationele bronnen?

Externe motivationele bronnen zijn factoren die iemand aanzetten tot gedrag of actie vanuit de omgeving of van anderen, in plaats van vanuit zichzelf. Het gaat om motivatie die niet uit de persoonlijke interesse of innerlijke drive komt, maar door beloningen, druk, verwachtingen of erkenning van buitenaf wordt veroorzaakt. Voorbeelden zijn een geldbonus, een compliment, sociale goedkeuring, schoolcijfers of dreiging van straf. Externe motivatie kan effectief zijn om gedrag te stimuleren, maar is vaak minder duurzaam dan intrinsieke motivatie, omdat het stopt zodra de externe prikkel wegvalt.

Wat verstaan we onder… externaliserend en internaliserend gedrag?

Externaliserend en internaliserend gedrag zijn termen die beschrijven hoe kinderen en jongeren hun emoties en problemen uiten. Externaliserend gedrag is naar buiten gericht en daardoor vaak zichtbaar voor anderen. Het omvat bijvoorbeeld agressie, driftbuien, pestgedrag en storend gedrag in de klas of thuis. Internaliserend gedrag daarentegen is naar binnen gericht en minder zichtbaar. Het uit zich in gevoelens van angst, depressie, teruggetrokkenheid, somberheid of piekeren. Deze vorm van gedrag is moeilijker waarneembaar omdat het zich in het innerlijke leven van het kind afspeelt. Het onderscheiden van beide typen helpt leraren en ouders om passende ondersteuning te bieden.

Wat verstaan we onder… empowerment?

Empowerment van schoolcultuur en sociale structuur betekent dat leerlingen, leraren en andere betrokkenen in een school actief worden versterkt in hun positie, invloed en betrokkenheid. Het gaat om een cultuur en structuur waarin iedereen zich competent, gehoord en gemotiveerd voelt om bij te dragen aan het leerproces en de ontwikkeling van de school. Dit omvat medezeggenschap bij beslissingen, autonomie bij keuzes en initiatieven, en een ondersteunende omgeving met samenwerking, vertrouwen en waardering. Bijvoorbeeld kunnen leerlingen meedenken over lesmethoden en schoolregels, terwijl leraren betrokken zijn bij beleidskeuzes. Zo ontstaat een participatieve, stimulerende en positieve leeromgeving voor iedereen.

Wat verstaan we onder… educatieve partners?

Educatieve partners zijn personen of organisaties die samenwerken om het leren en de ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen. Het idee is dat onderwijs niet alleen de verantwoordelijkheid van de school is, maar dat meerdere partijen bijdragen aan optimale leerresultaten. Deze partners werken samen rond het leerproces en dragen bij aan zowel cognitieve als sociale en emotionele ontwikkeling. Voorbeelden zijn ouders die thuis leeractiviteiten begeleiden, leerkrachten en intern begeleiders die samen individuele leerplannen opstellen, en externe organisaties die bijles, coaching of sociale ondersteuning bieden. Door deze samenwerking ontstaat een breed netwerk dat het onderwijs versterkt.

Wat verstaan we onder… dynamisch?

Wanneer men zegt dat “hoogbegaafdheid dynamisch is”, bedoelt men dat hoogbegaafdheid geen vaststaand, onveranderlijk kenmerk is, maar dat het zich ontwikkelt en uit in wisselwerking met de persoon zelf, de omgeving en de levensfase.

Wat verstaan we onder… het Drieringenmodel?

Het Drieringenmodel van Renzulli beschrijft hoogbegaafdheid als het resultaat van de combinatie van drie kenmerken: bovenmatige capaciteiten, creativiteit en taakgerichte motivatie. Bovenmatige capaciteiten verwijzen naar hoge cognitieve vaardigheden en probleemoplossend vermogen. Creativiteit houdt in dat een leerling originele ideeën kan bedenken en flexibel kan denken. Taakgerichte motivatie betekent dat iemand doorzettingsvermogen en focus heeft om een uitdaging te voltooien. Volgens Renzulli leidt de samenkomst van deze drie factoren tot uitzonderlijke prestaties of productief, creatief gedrag. Het model wordt in het onderwijs gebruikt om hoogbegaafde leerlingen te herkennen, te ondersteunen en hun talenten optimaal te ontwikkelen.

Wat verstaan we onder… dogmatisch?

Dogmatisch zijn betekent ‘vasthouden aan vaste overtuigingen of regels zonder open te staan voor kritiek of nieuwe informatie’. Een dogmatische persoon is vaak star en weigert van mening te veranderen, zelfs wanneer bewijs of argumenten dat zouden rechtvaardigen. Deze houding gaat meestal gepaard met onkritisch denken: men accepteert bepaalde principes als absoluut waar, zonder ze te onderzoeken. Flexibiliteit ontbreekt, en alternatieve zienswijzen worden snel afgewezen. Vaak baseert men overtuigingen op traditie, autoriteit of gezag in plaats van eigen analyse. Kortom, dogmatisch zijn betekent star, onkritisch en gesloten vasthouden aan een eigen manier van denken.