Wat verstaan we onder… cyclisch leerproces?

Een cyclisch leerproces is een voortdurende leerkring waarin plannen, handelen, reflecteren en bijstellen elkaar steeds opvolgen. In plaats van een lineair traject, verloopt leren hier als een herhalende cyclus waarin elke ervaring leidt tot nieuwe inzichten en verbeterde handelingen. De leerling of professional leert niet alleen wat te doen, maar ook hoe te blijven groeien door kritisch terug te kijken op eigen gedrag en resultaten. Dit proces bevordert eigenaarschap, zelfreflectie en duurzame ontwikkeling. Door steeds opnieuw te plannen en bij te sturen, ontstaat een lerende houding die leidt tot voortdurende verbetering van kennis, vaardigheden en inzicht.

Wat verstaan we onder… curriculum?

Een curriculum is het geheel van leerervaringen, doelen, inhouden en activiteiten die binnen een opleiding of school bewust worden georganiseerd om de ontwikkeling van leerlingen te stimuleren. Het omvat niet alleen wat er wordt onderwezen, maar ook hoe en waarom dat gebeurt. In het curriculum komen visie, waarden, didactische en pedagogische keuzes van de school tot uitdrukking. Het verbindt leerdoelen, vakinhouden, didactische werkvormen en evaluatie met elkaar tot één samenhangend geheel. Zo vormt het curriculum de leidraad voor het onderwijsleerproces en geeft het richting aan de groei van leerlingen, zowel op cognitief, sociaal als persoonlijk vlak.

Wat verstaan we onder… curatief perspectief?

Een curatief perspectief in het onderwijs verwijst naar een benadering gericht op het oplossen of verhelpen van bestaande problemen bij een leerling. Het richt zich op leerlingen die moeite hebben met leren, gedrag of sociaal-emotionele ontwikkeling. Wie curatief handelt probeert door gerichte interventies, begeleiding of behandeling de achterstanden of problemen te verminderen. Het doel is herstel of verbetering van de situatie, zodat de leerling beter kan functioneren in de schoolomgeving. Dit staat in contrast met een preventief perspectief, dat vooral probeert problemen te voorkomen, en een ontwikkelingsgericht perspectief, dat zich richt op het maximaal benutten van talenten en groei.

Wat verstaan we onder… cultuursensitieve signalen?

Cultuursensitieve signalen of cultuursensitief handelen zijn uitingen, gedragingen of gebaren die rekening houden met culturele verschillen en de waarden, normen en verwachtingen van verschillende groepen respecteren. Ze kunnen verbaal zijn, zoals taalgebruik of aanspreekvormen, maar ook non-verbaal, zoals oogcontact, gebaren of lichaamstaal. Het doel is om communicatie en interactie effectiever en respectvoller te maken en culturele misverstanden te voorkomen. Voorbeelden zijn een leerkracht die bij activiteiten rekening houdt met religieuze feestdagen of eetgewoonten, of iemand die gebaren en taal aanpast om inclusiviteit te bevorderen. Cultuursensitieve signalen tonen bewustzijn en respect voor diversiteit.

Wat verstaan we onder… cultureel referentiekader?

Een cultureel referentiekader is het geheel van normen, waarden, overtuigingen, gewoonten en ervaringen waarmee iemand de wereld om zich heen begrijpt en interpreteert. Het vormt de lens waardoor een persoon situaties beoordeelt, keuzes maakt en met anderen omgaat. Dit kader wordt beïnvloed door gezin, gemeenschap, onderwijs en de bredere samenleving.Verschillen tussen culturen kunnen leiden tot uiteenlopende perspectieven of misverstanden. Bijvoorbeeld iemand uit een collectivistische cultuur kan groepsbelangen belangrijker vinden dan persoonlijke doelen, terwijl iemand uit een individualistische cultuur de nadruk legt op eigen prestaties. Het cultureel referentiekader bepaalt dus hoe iemand denkt, voelt en handelt.

Wat verstaan we onder… culturele identiteit?

Culturele identiteit is het gevoel van verbondenheid dat iemand ervaart met een bepaalde cultuur of culturele groep. Het omvat waarden, normen, tradities, taal, gewoonten en symbolen die iemand herkent als onderdeel van zijn of haar achtergrond. Culturele identiteit is zowel persoonlijk als collectief: iemand voelt zich verbonden met de groep, maar ontwikkelt ook een eigen interpretatie van die cultuur. Het beïnvloedt gedrag, keuzes en het zelfbeeld, en kan door ervaringen, migratie of blootstelling aan andere culturen veranderen. Bijvoorbeeld kan een leerling zich identificeren met de tradities van zijn familiecultuur, terwijl hij tegelijkertijd elementen van de dominante cultuur overneemt.

Wat verstaan we onder… culturele codes?

Een culturele code is een onuitgesproken set van normen, waarden, gedragingen en symbolen die gedeeld worden binnen een bepaalde cultuur. Deze codes bepalen hoe mensen denken, communiceren en handelen, vaak zonder dat ze zich daar bewust van zijn. Ze beïnvloeden taalgebruik, etiquette, omgangsvormen en overtuigingen en zorgen ervoor dat groepsleden weten wat acceptabel of normaal is. Voorbeelden zijn het al dan niet maken van oogcontact, beleefdheidsvormen of kledingvoorschriften. Culturele codes zijn krachtig omdat ze het gedrag van mensen sturen en de sociale interactie binnen een cultuur structureren, waardoor cultuur herkenbaar en voorspelbaar wordt.

Wat verstaan we onder… cultureel fair signaleren?

Cultureel fair signaleren betekent het herkennen van talenten of hoogbegaafdheid bij leerlingen op een manier die niet wordt beïnvloed door hun culturele, taal- of sociaaleconomische achtergrond. Het doel is dat alle leerlingen gelijke kansen krijgen om hun potentieel te laten zien. Hiervoor worden gestandaardiseerde en neutrale tests gebruikt, gecombineerd met observaties die rekening houden met verschillen in achtergrond en ervaring. Zo kan bijvoorbeeld een leerling met een andere moedertaal nog steeds worden herkend als hoogbegaafd, ook als standaard taaltests dit niet zouden aantonen. Cultureel fair signaleren zorgt ervoor dat talent eerlijk en onbevooroordeeld wordt ontdekt.

Wat verstaan we onder… creativiteit en creatief denken?

Creativiteit is het vermogen om nieuwe en originele ideeën te bedenken of iets unieks te maken. Het gaat om een eigenschap of houding: durven afwijken van het gewone en iets nieuws proberen. Creatieve denkvaardigheden zijn de concrete manieren waarop je dat doet — de technieken die helpen om anders te denken. Denk aan brainstormen, associëren of problemen van een andere kant bekijken. Waar creativiteit het resultaat of de eigenschap is, zijn creatieve denkvaardigheden het proces of de gereedschappen die je gebruikt om dat te bereiken. Samen zorgen ze voor vernieuwend en origineel denken en handelen.

Wat verstaan we onder… copingstrategieën?

Copingstrategieën zijn de manieren waarop mensen omgaan met stress, uitdagingen of moeilijke situaties. Ze helpen emoties te reguleren en het dagelijks functioneren te behouden. Er bestaan twee hoofdtypen: probleemgerichte coping, waarbij men actief probeert het probleem op te lossen of de situatie te veranderen, en emotiegerichte coping, waarbij men zich richt op het beheersen van de emoties die door de situatie worden opgeroepen. Voorbeelden zijn extra oefenen voor een lastig vak of praten met vrienden om gevoelens te delen. Copingstrategieën zijn essentieel voor veerkracht, omdat ze individuen in staat stellen effectiever met stress om te gaan en uitdagingen het hoofd te bieden.