Registratie international webinar Del Siegle

In het schooljaar 2024-2025 organiseert het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid bijna elke maand een international webinar. Tijdens die webinars is Engels de voertaal. Deze webinars zijn bedoeld voor educatieve professionals en zorg- en hulpverleners die beschikken over een brede kennisbasis met betrekking tot hoogbegaafdheid, maar niet over de mogelijkheid beschikken om deel te nemen aan internationale in-person activiteiten zoals grote internationale congressen. Op 17 februari 2025 geeft Dr. Del Siegle het webinar ‘Sifting Through the Essentials of Gifted Education for Talent Cultivation: Separating the Wheat from the Chaff’.

Over het webinar

It is the nurturing of gifts and talents that truly makes a difference in children’s lives, along with the benefits they contribute to society. In this presentation, we will explore three essential components of talent development that foster healthy growth and maintain student motivation and engagement. These include access to advanced content, and intellectually stimulating learning environment, and opportunities to explore interests and passions.

Over de spreker

Dr. Del Siegle is the Lynn and Ray Neag Endowed Chair for Talent Development in the Neag School of Education at the University of Connecticut (UConn) and director of the Renzulli Center for Creativity, Gifted Education, and Talent Development. He is among a small group of university professors who has been honored as a teaching fellow. This is the highest honor the University can award for outstanding teaching.

Bekijk het webinar Universal Design for Learning

In het schooljaar 2024-2025 organiseren we bijna elke maand een internationaal webinar. Deze week was het webinar over Universal Design for Learning door Dr. Claire Hughes, professor voor onderwijs aan begaafde en dubbel bijzondere leerlingen, verbonden aan Cleveland State University.  Dr. Claire Hughes heeft ons in een uur meegenomen door de concepten universal design for learning, diversiteit, gemiddelde, “belonging” en range. Hoe kijk je voorbij de zichtbare gemiddelden en leer je echt de range van je populatie kennen? Een paar uitspraken die zijn blijven hangen:

“The concept of giftedness is designed around the concept of average”

“Diversity is defined by the environment”

“We physically see the world in different ways, so open up to different perspectives”

Dit mooie webinar – hoe kun je zorgen voor een omgeving waarin “belonging” voorop staat voor álle leerlingen – is nu terug te kijken is via de website.

“Gifted learners bring a unique blend of strengths and challenges to the classroom, necessitating a shift from traditional teaching approaches to more flexible, inclusive strategies. Universal Design for Learning (UDL) offers a comprehensive framework to support this diversity by recognizing that there is no “average” learner. This presentation will delve into UDL’s core principles—providing multiple means of engagement, representation, and action/expression—to help educators meet the needs of gifted and 2E students. Through these strategies, teachers can increase rigor, cultivate engagement, and eliminate learning barriers, allowing each student to access content meaningfully and achieve their potential. Practical examples will illustrate how to enhance instruction through diverse materials, scaffolded activities, and student-centered assessment, all tailored to develop the abilities and talents of the range of students within a classroom.”

Brochure Differentiatie

Deze brochure gaat over differentiatie voor cognitief sterke leerlingen, een wat bredere doelgroep dus dan alleen de leerlingen met kenmerken van begaafdheid. Differentiatie wordt in het hele onderwijs gezien als een basisbehoefte om tegemoet te kunnen komen aan de onderlinge verschillen tussen leerlingen (Bakx et al., 2021).

Scholen zijn vrij om te kiezen hoe zij vorm willen en kunnen geven aan differentiatie. De spagaat is dat elke leraar zoveel mogelijk tegemoet wil komen aan wat elke leerling nodig heeft, maar dat er heel veel verschillende omstandigheden zijn die van invloed zijn op hoe er dan aan de leerling tegemoet gekomen kan worden.

Convergente en divergente differentiatie

In deze brochure onderscheiden de auteurs twee vormen van differentiatie: convergente en divergente differentiatie. Onderzoek toont aan dat juist cognitief sterke leerlingen het meest kunnen profiteren van divergentie differentiatie (Bakx et al., 2021).
Differentiatie kan ook nog weer wat breder opgepakt worden dan in deze brochure nu heel specifiek wordt gedaan. Er kan waar het leerlingen betreft met kenmerken van begaafdheid ook gedacht worden aan verschillende vormen van een versneld leerstofaanbod of aan verschillende organisatievormen, bijvoorbeeld peergrouponderwijs. Maar ook hierbij geldt dat scholen wel de vrijheid moeten hebben om te beoordelen welke vorm dan aansluit op wat hun visie op goed onderwijs is en op wat er binnen hun organisatie mogelijk is.

Diversiteit aan bronnen

In deze brochure hebben we net als anders van een grote diversiteit aan bronnen gebruikgemaakt. Sommige bronnen hebben een wetenschappelijke achtergrond, andere bronnen hebben een meer praktijkgerichte achtergrond. De informatie uit deze brochure heeft daarmee wortels in de wetenschap en in de praktijk.

Video’s en praktische tips

Natuurlijk is het hoofdartikel over differentiatie ook in deze brochure weer aangevuld met praktische tips voor zowel het po als vo en hebben we verschillende educatieve professionals geïnterviewd over het thema differentiatie. De deepdives zijn deze keer gemaakt door Eleonoor van Gerven.

Publicatie

Differentiatie – Taxonomie van Bloom

De taxonomie van Bloom brengt een ordening aan in de denkvaardigheden die we in het onderwijs van leerlingen vragen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in lagere orde denkvaardigheden en hogere orde denkvaardigheden. Lagere orde denkvaardigheden zijn: herinneren, begrijpen en toepassen. Hogere orde denkvaardigheden zijn analyseren, evalueren en creëren. Een taak wordt complexer naarmate de denkvaardigheid die we van de leerlingen vragen om de taak uit te kunnen voeren, opklimmen in de ordening die de taxonomie heeft aangebracht.

Differentiatie – Achievement Orientation Model

Het Achievement Orientation Model is ontwikkeld door twee wetenschappers Del Siegle and Betsy McCoach. Het model maakt op een relatief eenvoudige wijze zichtbaar wat de beïnvloedende factoren zijn op de motivatie van leerlingen. De kern van het model is opgezet als een venndiagram met drie aspecten die met elkaar moeten samenvallen: de waarde die leerlingen aan de taak en het leerdoel toekennen, het gevoel van self-efficacy dat leerlingen ervaren en aan de hand waarvan zij inschatten of ze een kans op succes zien om de taak tot een goed eind te brengen, én het beeld dat leerlingen hebben van wat de omgeving van hen verwacht en wat de omgeving van hen vindt. Wil je meer weten over het Achievement Orientatie Model bezoek dan eens de site van het Renzulli Center for Creativity, Gifted Education, and Talent Development en verken de bronnen die zij online gratis ter beschikking stellen.

Differentiatie – Directe instructiemodel

Het begrip ‘Directe instructie model’ verwijst naar de verschillende fasen in een hele les en de manier waarop de leraar die les organiseert. Het gaat dus over wat de leraar doet om de leerlingen nieuwe kennis en vaardigheden te laten ontwikkelen. In elke les worden zes fasen onderscheiden:

  • Introductie en terugblik.
  • Instructie van nieuwe begrippen en vaardigheden.
  • Begeleide oefening van het aangeleerde.
  • Zelfstandig toepassen van het geleerde.
  • Periodieke terugblik.
  • Terugkoppeling.

De les start dan met een klassikale instructie die op een interactieve manier wordt verzorgd. Na deze klassikale start stemt de leraar af op de individuele behoeften van de leerlingen. Sommige leerlingen kunnen relatief snel zelfstandig aan de slag, andere leerlingen kunnen meer ondersteuning nodig hebben. Zowel in het basis als voortgezet onderwijs wordt gebruik gemaakt van deze manier om de lessen te organiseren. De insteek is dat door deze manier van werken de leerling stapsgewijs zich kennis en vaardigheden eigen maakt om die in een groeide mate van zelfstandigheid te kunnen toepassen.

Differentiatie – Kerndoelen van het onderwijs

In het Nederlandse onderwijs wordt gewerkt met kerndoelen. Dit zijn streefdoelen en hebben betrekking op de minimum eisen voor zowel het basisonderwijs als de basisvorming. De kerndoelen zijn vastgesteld door de overheid. Scholen mogen zelf bepalen hoe ze vorm geven aan die kerndoelen.

Er worden twee soorten kerndoelen onderscheiden. Er zijn zogenoemd leergebiedspecifieke doelen, die hebben betrekking op de leerinhouden van vakken zoals taal/communicatie en rekenen/wiskunde. Daarnaast zijn er ook leergebiedoverstijgende doelen. Dat zijn doelen die betrekking hebben op bijvoorbeeld de sociale en emotionele ontwikkeling van leerlingen, of bijvoorbeeld op leergedrag.

Daar waar leerlingen meer aankunnen dan wat in de kerndoelen is vastgelegd, is het aan scholen om aanvullende leerdoelen vast te stellen die ofwel meer de diepte ingaan waardoor leerlingen binnen een bepaald domein meer en diepgaandere kennis ontwikkelen, ofwel meer de breedte ingaan waardoor leerlingen ook andere kennis en vaardigheden ontwikkelen die buiten de vastgestelde domeinen vallen.

Differentiatie – Rubric

Een rubric is een instrument waarmee voor de leraar en leerlingen zichtbaar gemaakt wordt waaraan een leerproduct moet voldoen. Elke rubric kent twee dimensies en wordt vaak vormgegeven in een matrix. Verticaal staan vaak de concrete criteria benoemd, bijvoorbeeld: de tekst is voor zien van een inleiding of op het voorblad staat een afbeelding die betrekking heeft op de inhoud van het product. Horizontaal staat dan vaak aangegeven in hoeverre dit criterium ook door de leerling is behaald. Dat kan variëren tussen ‘voldaan en niet voldaan’ tot getallen van bijvoorbeeld 0 tot 6 waarbij per getal duidelijk is vastgelegd wat er dan tenminste zichtbaar moet worden. De 0 verwijs in dit geval naar ‘niet aanwezig’.

Differentiatie – Deepdive taxonomie Marzano & Kendall aflevering 1

Eleonoor van Gerven promoveerde als onderwijskundige op het thema competentieontwikkeling bij leraren over onderwijs aan begaafde leerlingen. Ze is directeur van Slim! Educatief, een particulier instituut voor nascholing van leraren die zich willen specialiseren in begaafdheid. Daarnaast is ze programmamanager van het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid.

Eleonoor is internationaal actief als vicepresident van de World Council for Gifted and Talented Children en als voorzitter van de Educational Insights Group. Eleonoor heeft meerdere boeken geschreven over begaafdheid, onder andere Hoe dan?! (samen met Anouke Bakx en Annemieke Weterings; 2021) en is redacteur van meerdere publicaties, zoals ook van De Gids. Over begaafdheid in het basisonderwijs (2016) en De Gids 2.0. Over begaafdheid in het po en vo (2023).

Eleonoor maakte voor het thema Differentiatie drie deepdives:

  • De ingrediënten van uitdaging
  • De taxonomie van Marzano & Kendall. Deel 1: Het hiërarchisch denkmodel
  • De taxonomie van Marzano & Kendall. Deel 2: De concrete denkvaardigheden

Differentiatie – Deepdive taxonomie Marzano & Kendall aflevering 2

Eleonoor van Gerven promoveerde als onderwijskundige op het thema competentieontwikkeling bij leraren over onderwijs aan begaafde leerlingen. Ze is directeur van Slim! Educatief, een particulier instituut voor nascholing van leraren die zich willen specialiseren in begaafdheid. Daarnaast is ze programmamanager van het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid.

Eleonoor is internationaal actief als vicepresident van de World Council for Gifted and Talented Children en als voorzitter van de Educational Insights Group. Eleonoor heeft meerdere boeken geschreven over begaafdheid, onder andere Hoe dan?! (samen met Anouke Bakx en Annemieke Weterings; 2021) en is redacteur van meerdere publicaties, zoals ook van De Gids. Over begaafdheid in het basisonderwijs (2016) en De Gids 2.0. Over begaafdheid in het po en vo (2023).

Eleonoor maakte voor het thema Differentiatie drie deepdives:

  • De ingrediënten van uitdaging
  • De taxonomie van Marzano & Kendall. Deel 1: Het hiërarchisch denkmodel
  • De taxonomie van Marzano & Kendall. Deel 2: De concrete denkvaardigheden